De Fietsendieven ★★★★★

Als je in hele leven maar één oude film ziet, laat het dan deze zijn:

Ladri di biciclette (De fietsendieven / Bicycle Thieves)

Ik zag deze film meer dan 40 jaar geleden voor het eerst. Deze week zag ik hem opnieuw. Zijn emotionele kracht is onverzwakt. Zoals elk echt meesterwerk groeit deze film bij elke visie.

Italië, kort na WOII. Er heerst armoede, werkeloosheid. Van een risorgimento is in de armenwijken van Rome nog geen sprake.

Een man is al lange tijd werkeloos. Hij vindt een nieuwe baan als plakker van filmaffiches (de droomwereld van Rita Hayworth is zéér veraf!).  Voor die job heeft hij een fiets nodig, maar die heeft hij uit armoede verpand. Dan maar naar de pandjesbaas met de lakens van het echtelijke bed.

Misschien het meest sprekende beeld uit deze film: de camera zwenkt omhoog terwijl het beddengoed bij een metershoge stapel wordt gevoegd.  Filmtaal voor: dit is maar één verhaal van de zovele! 

Met het geld van de lommerd (min rente) kan de fiets weer vrijgemaakt worden. Even lijkt het goed te gaan maar dan wordt de fiets gestolen... Vader en zoon trekken erop uit om de fiets terug te vinden!

De hoodfrollen in "Ladri di bicilette"

worden door amateurs vertolkt (en hoe!). 

Het lijkt een eenvoudig verhaal, maar dit scenario zit verdraaid goed in elkaar. Elke scène klopt. Je voelt op ieder moment: deze cinema is waarachtig, zowel naar inhoud als naar vorm. 

"De fietsendieven" (1948) werd integraal op werkelijke locaties opgenomen - in armoedige interieurs en in de straten van Rome. Niet in de studio's van Cinecitta. 

Het jongetje is even aandoenlijk als Chaplins "The Kid" (1921) en ook hier is plaats voor humor, zelfs voor mededogen met straatboefjes die nog slechter af zijn dan zij.

Van Hollywood-trucs met studio-opnamen voor de close-ups (zoals in Orson Welles' "The Lady from Shanghai" (★★★★1/2) (met een onwerkelijk mooie Rita Hayworth!) is dan ook geen sprake. 

Rita Hayworth in "The Lady from Shanghai" (1947)

Regisseur Vittorio de Sica was dan ook de belangrijkste vertegenwoordiger van het Italiaanse neo-realisme. Een stroming die veel invloed zou hebben op de New Hollywood regisseurs van de jaren '60 en '70. In tegenstelling tot bv. het bijna dertig jaar later gemaakte en spuuglelijk gefotografeerde "The French Connection" (★★★☆☆) is "Bicycle Thieves", ondanks zijn realisme, esthetisch perfect in beeld gebracht. 

Dat "De fietsendieven" ook internationaal zeer in de smaak viel, bleek uit de prijzen die aan de film werden toegekend: de Oscar, de BAFTA én de Golden Globe voor beste buitenlandse film...

Je ziet duidelijk de invloed van "De fietsendieven" op de films van de gebroeders Dardenne, in het bijzonder op "Le gamin au vélo" (★★★★☆). Misschien brengen zij wel het beste van twee werelden met Cécile de France als onze Belgische Rita Hayworth.

Cécile de Belgique

In tegenstelling tot de Dardenne-broers durft de Sica wél muziek aan te wenden om de emoties te versterken maar dit komt nooit geforceerd over: de muziek is nooit pathetisch, maar altijd in symbiose met het beeld en met het menselijke drama dat zich ontrolt.

De emoties in "Ladri di biciclette" kloppen!

Een serieuze aanrader dus. Ik ga meteen de andere films van regisseur Vittorio de Sica uitlenen in de bibliotheek! Uiteraard zal ik je ook daarover berichten.

P.S.: de kopij van "De Fietsendieven " die ik op dvd zag, is niet perfect: de pellicule vertoont krasjes en een zeldzame keer verspringen beeld en geluid. Ik las dat in 2018 een 4K restauratie werd uitgebracht. Ik kon niet achterhalen of de kopij op Prime Video deze versie betreft, maar doorgaans biedt dit platform van Amazon zeer goede kwaliteit. Een 4K blu-ray is niet beschikbaar.